by Amerykański astronom dr Josef Allen Hynek to postać niezwykle interesująca w historii ufologii. Gdy Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych stanęły przed falą raportów o tajemniczych obiektach na niebie, które niepokoiły opinię publiczną i wprawiały wojsko w zakłopotanie, rozpoczęto dochodzenie znane jako Projekt Sign, aby je wyjaśnić. Do analizy zgłoszeń dotyczących UFO potrzebny był astronom, wtedy właśnie do akcji wkroczył 37-letni Allen Hynek. Od tego momentu ufologia zagościła w jego życiu na długie lata, ale jego główną pracą i zajęciem pozostawała astronomia.
Po II wojnie światowej Hynek pracował jako profesor astronomii oraz jako badacz w różnych instytucjach: Uniwersytecie Stanu Ohio, Obserwatorium Astrofizycznym Smithsonian, Uniwersytecie Northwestern. Jego współpracownicy opisywali go jako uprzejmego, lubianego, skromnego, pokornego, ciekawego świata, ludzkiego i przede wszystkim nadzwyczaj racjonalnego. Te cechy były niezwykle istotne dla badacza zajmującego się tak nietypowym projektem, jak badania UFO, które dla wielu wydawały się wręcz abstrakcyjne.
Jego podejście do tego zagadnienia zmieniało się wraz z upływem czasu.
Rozpocząłem jako zdecydowany „debunker” czerpiąc ogromną satysfakcję z rozwiązywania na pozór zagadkowych przypadków. Byłem wrogiem numer jeden tych „grup i entuzjastów latających spodków,” którzy bardzo pragnęli, aby UFO były statkami międzyplanetarnymi. Moja wiedza na temat tych ludzi opierała się niemal wyłącznie na tym, co usłyszałem od personelu Blue Book, a mianowicie wszyscy byli oszołomami i marzycielami. Moja przemiana była stopniowa, ale pod koniec lat sześćdziesiątych była już kompletna. Dziś nie poświęciłbym już ani chwili na temat UFO, gdybym poważnie nie przeczuwał, że zjawisko UFO jest rzeczywiste, a wysiłki w celu jego zbadania i zrozumienia, a w ostateczności jego rozwiązania, mogą mieć głębokie skutki – może być nawet trampoliną do zmiany spojrzenia ludzkości na wszechświat.
Wczesne Życie i Edukacja
Hynek urodził się 1 maja 1910 roku w Chicago. Jego zainteresowanie nauką zaczęło się w wieku 7 lat, gdy zachorował, a jego matka czytała mu wtedy podręcznik astronomii, co ostatecznie skierowało jego przyszłość ku gwiazdom. Podczas studiów na Uniwersytecie w Chicago, Hynek zafascynował się pracami Johannesa Keplera, astronoma XVII wieku, który opracował prawa ruchu planetarnego.
Hynek interesował się również pismami Różokrzyżowców oraz Rudolfa Steinera, który wierzył, że istnieje odrębny, „pozazmysłowy” świat bliski naszej rzeczywistości. Jednak flirt Hyneka z mistycyzmem nie kolidował z racjonalizmem Keplerowskim, metodą naukową czy też opieraniu się na faktach w poszukiwaniu prawdy.
Podczas studiów doktoranckich na Uniwersytecie Chicago Hynek spędzał wiele nocy przy teleskopie w Yerkes Observatory, mierząc widma odległych gwiazd. W 1934 roku jego umiejętności badawcze zaowocowały ofertą pracy w Perkins Observatory w Ohio. Jego pracodawcy byli nim tak zachwyceni, że w 1936 roku zaproponowali mu stanowisko wykładowcy na Uniwersytecie Stanowym Ohio.
Hynek używał głównie swojego drugiego imienia lub inicjałów J. Allen, ponieważ w okresie zimnej wojny jego pierwsze imię 'Josef’ mogło spotykać się z uprzedzeniami kulturowymi i społecznymi. 'Allen’ było bardziej powszechne i mniej wyróżniające się w amerykańskim społeczeństwie.
Praca dla wojska i Projekt Sign
W czasie II wojny światowej Hynek pracował w Johns Hopkins University nad rozwojem technologii obronnych, w tym nad pierwszym „inteligentnym” pociskiem – zdalnie sterowanym zapalnikiem, który znacznie przyczynił się do skrócenia wojny. Dzięki pracy dla rządu Hynek uzyskał wysokie poświadczenie bezpieczeństwa i poznał wielu wpływowych ludzi.
W 1948 roku generał USAF Nathan Farragut Twining założył Projekt Sign. Celem było zbieranie, ocenianie i przekazywanie rządowi wszystkich informacji o obserwacjach UFO, ponieważ istniała obawa, że mogą one stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego.
Ta sytuacja z „latającym dyskiem” wcale nie jest wytworem wyobraźni ani przesadnym interpretowaniem jakiegoś zjawiska naturalnego. Coś naprawdę krąży nad nami. To zjawisko jest rzeczywiste, a nie wymysłem, czy fikcją.
Współpraca Hynka z czymś, co ostatecznie nazwano niezidentyfikowanymi obiektami latającymi, czyli UFO, rozpoczęła się w 1948 roku, jak wspomina Hynek:
Pewnego dnia odwiedziło mnie kilku mężczyzn z centrum technicznego na bazie Sił Powietrznych Wright-Patterson, w Dayton, z wyraźnym zakłopotaniem mężczyźni w końcu poruszyli temat 'latających spodków’ i zapytali mnie, czy chciałbym służyć jako konsultant dla Sił Powietrznych w tej sprawie… Praca nie wydawała się zajmować zbyt wiele czasu, więc się zgodziłem.
Dr J. Allen Hynek wraz z szefem policji Robertem R. Taylorem z Dexter w stanie Michigan przeglądają mapę hrabstwa, wskazując miejsca, gdzie widziano obiekty, 1966 rok. @Bettmann Archive/Getty Images
Tak rozpoczęła się współpraca Hyneka z projektem Sił Powietrznych. Zadanie Hyneka było zasadniczo proste: analizowanie raportów o UFO przekazywanych przez Siły Powietrzne i ustalanie, czy opisywany obiekt był błędnie zidentyfikowanym zjawiskiem astronomicznym. Hynek podjął się tego zadania z dużym zapałem i udało mu się zidentyfikować wiele tajemniczych UFO. W swoich raportach Hynek opisał latające talerze Arnolda Kennetha jako błędnie rozpoznane samoloty, a obiekt, który widział Thomas Mantell, okazał się planetą Wenus.
Projekt Sign działał przez rok, a jego zespół przeanalizował 237 przypadków, najczęściej zgłaszaną formą UFO były obiekty sferyczne. Około 32% incydentów można przypisać zjawiskom astronomicznym, kolejne 35% miało zwyczajne wyjaśnienia, takie jak balony, rakiety, flary czy ptaki. 13% nie zawierało wystarczających danych, aby dało się je wyjaśnić. Zostało więc 20% przypadków, bez konkretnego wyjaśnienia, ale Hynek wierzył, że przy wystarczającej ilości czasu i pracy, te przypadki również można by wyjaśnić.
W rzeczywistości Hynek nie wahał się wyjaśniać zgłoszeń UFO przy użyciu nieznanych zjawisk. Tak było w przypadku obserwacji z 1947 roku w Idaho, którą uznał za rzadkie 'zawirowanie atmosferyczne’ (ang. atmospheric eddy) – coś, o czym nikt wcześniej nie słyszał. Ale tak wyglądały badania nad UFO, Siły Powietrzne były początkowo zainteresowane naukowym dochodzeniem, ale wkrótce nastąpiły zmiany w polityce, Hynek miał się dostosować, a UFO miało zniknąć. Po zakończeniu Projektu Sign, Hynek ponownie skupił się na karierze akademickiej i zapomniał o UFO, aż do Projektu Blue Book.
Projekt Grudge
W lutym 1949 roku Projekt Sign został przemianowany na Projekt Grudge, jednak Siły Powietrzne USA miały coraz większe problemy, niektórzy pracownicy z Projektu Sign zaczęli sugerować „teorię pozaziemską” dotyczącą UFO, w odpowiedzi Pentagon przeniósł tych pracowników na inne stanowiska. Podczas gdy Projekt Sign przynajmniej początkowo stwarzał pozory naukowego obiektywizmu, to w nowym projekcie przyjęto założenie, że UFO po prostu nie może istnieć. Takie stanowisko okazało się niemożliwe do utrzymania, a Siły Powietrzne stawały się coraz bardziej niekompetentne w miarę pojawiania się kolejnych zgłoszeń UFO zyskujących rozgłos w mediach.
Raport Grudge wydany pod koniec 1949 roku stwierdza, że UFO nie stanowią zagrożenia dla Stanów Zjednoczonych, wynikają z masowej histerii, celowych oszustw, chorób psychicznych lub konwencjonalnych obiektów, które świadkowie błędnie interpretowali jako obiekty pozaziemskie. Raport ten również sugerował, że temat nie zasługuje na dalsze badania.
Projekt Blue Book i rozwój kariery Hyneka
Incydenty z UFO trwały, dochodziły raporty od operatorów radarów Sił Powietrznych i pilotów. Nie było innego wyboru, jak wznowić Projekt Grudge pod łagodniejszą nazwą. Hynek został włączony do Projektu Blue Book w 1952 roku i pozostał w nim aż do jego zakończenia w 1969 r. Dla niego było to dodatkowe zajęcie, ponieważ nadal wykładał i zajmował się innymi badaniami niezwiązanymi z UFO na Ohio State University. Podobnie jak w projekcie Sign, zadanie Hyneka polegało na przeglądzie raportów i ustaleniu, czy istnieje astronomiczne wyjaśnienie dla zgłoszonych obserwacji. Zazwyczaj obejmowało to pracę za biurkiem, ale w szczególnie zagadkowych przypadkach, miał okazję wyjść w teren.
Hynek był zdumiony, że zjawisko UFO nie zniknęło, jak się tego spodziewał. Był przekonany, że moda na UFO przeminie. Jednak raporty na temat UFO wciąż napływały, zjawisko było globalne, a co najważniejsze, wiele raportów pochodziło od bardzo wiarygodnych i wykwalifikowanych technicznie ludzi. Dodatkowo uświadomił sobie, że 20% przypadków, których nie dało się wytłumaczyć, stanowiło prawdziwy problem naukowy. Zrozumiał coś, czego nie dałoby się wyczytać z dokumentów – że ludzie, z którymi rozmawiał o incydentach z UFO, byli zazwyczaj osobami zupełnie normalnymi. Hynek uważał, że wielu świadków, których przesłuchał, nie kłamało ani nie miało powodów, by kłamać. Nie byli wariatami ani nie doświadczali zbiorowej halucynacji.
Z biegiem lat wzbierał w nim coraz większy szacunek dla świadków zdarzeń, a zainteresowanie przypadkami, które nie poddawały się racjonalnym wyjaśnieniom rosło, podobnie jak frustracja wynikająca z chowania niektórych raportów w szufladzie przez personel Blue Book. To wszystko zaczęło wpływać na jego dotychczasowe podejście.
W 1960 roku Hynek objął stanowisko przewodniczącego wydziału astronomii na Uniwersytecie Northwestern w Evanston w stanie Illinois i rozpoczął jedne z najbardziej produktywnych lat w swojej karierze jako astronom. Nawet gdy Hynek wyrobił sobie markę w świecie naukowym, to serie głośnych przypadków UFO wielokrotnie ściągały go z powrotem do Projektu Blue Book.
Gaz błotny
Przełomowym i krytycznym momentem w karierze Hyneka było śledztwo w sprawie masowej obserwacji UFO w Michigan w 1966 roku. Pod presją Sił Powietrznych i mediów, Hynek ogłosił, że zjawiska te mogły być wywołane przez gaz błotny – naturalne wyziewy metanu z rozkładającej się materii organicznej.
J. Allen Hynek w 1966 roku sporządzający notatki dotyczące zgłoszonego incydentu z UFO w stanie Michigan. Zanim objął stanowisko przewodniczącego wydziału astronomii na Uniwersytecie Northwestern, był między innymi zastępcą dyrektora Smithsonian Astrophysical Observatory na Uniwersytecie Harvarda. @chicago.suntimes.com
To wyjaśnienie spotkało się z falą krytyki i drwin, a Hynek został oskarżony o celowe wprowadzanie w błąd opinii publicznej i ochronę Sił Powietrznych. Krytycy zarzucali Hynekowi próbę zamiecenia problemu pod dywan i bagatelizowanie raportów o UFO. To wydarzenie, mimo że przyniosło Hynekowi negatywną sławę, przyczyniło się do wzrostu jego popularności jako autorytetu w dziedzinie badań nad UFO.
Politycy, w tym przyszły prezydent USA Gerald Ford, zażądali przeprowadzenia kongresowego dochodzenia w sprawie niepoważnego traktowania raportów o UFO przez Siły Powietrzne. Hynek wykorzystał tę sytuację, aby zaapelować o bezstronne badania naukowe nad zjawiskami UFO, co ostatecznie doprowadziło do powołania komisji na Uniwersytecie Kolorado, mającej ocenić, czy UFO zasługują na badania naukowe.
Hynek stał się zdecydowanym orędownikiem poważnych badań naukowych nad UFO, jednocześnie zajmując się licznie napływającymi raportami. Zaczął otwarcie krytykować podejście środowiska naukowego do badań nad UFO. Wypominał, że drwiny nie są częścią metodologii naukowej i nie powinno się uczyć ludzi, że jest inaczej. Wraz ze wzrostem jego rozpoznawalności, zaczęli pojawiać się również krytycy. Co ciekawe, głównie ze względu na jego konsekwentne unikanie jednoznacznego opowiedzenia się po którejś ze stron, co irytowało zarówno zwolenników, jak i sceptyków UFO.
Narastające konflikty
Hynek wyłonił się jako największy ekspert w kwestii UFO w USA, być może nawet na świecie, szeroko cytowany jako konsultant naukowy w ramach Projektu Blue Book. Jednak w kuluarach dręczyło go przekonanie, że celem projektu jest notoryczne negowanie obserwacji UFO. Krytycznie oceniał również procedury projektu, uznając personel Blue Book za „rażąco niekompetentny”, komunikację z naukowcami z zewnątrz uznał za „przerażającą” oraz metody statystyczne za „niczym innym jak parodię”. Hynek nie zgadzał się z dławiącym nadzorem badań przez Siły Powietrzne.
Wrażenie to było wzajemne. W opublikowanej książce przez NIDS napisanej w 1975 roku przez ppłk. Hectora Quintanillę, szefa Projektu Blue Book, który kierował projektem w latach 1963-1969, możemy przeczytać, że rozwiązanie umowy z Hynekem wisiało w powietrzu już od połowy 1966 roku, gdyż udział Hyneka przestawał być korzystny dla Sił Powietrznych, a sam Hynek został nazwany obciążeniem.
Raport Condona
Życzenie Hyneka się spełniło, ponieważ w obliczu większej kontroli ze strony Kongresu, Siły Powietrzne powołały cywilny komitet naukowców do badania UFO, kierowany przez fizyka z Uniwersytetu Kolorado, dr. Edwarda U. Condona. Na początku Hynek był optymistyczny, ale dwa lata później komitet opublikował Raport Condona.
Hynek nazwał raport „chaotycznym” i „źle zorganizowanym”, a wstępne streszczenie raportu określił jako „wyjątkowo stronnicze”. Mimo że raport przytaczał liczne przypadki UFO, których badacze nie potrafili wyjaśnić, to i tak stwierdzono, że „dalsze badania UFO nie mogą być uzasadnione”. To skłoniło Hyneka do napisania pierwszej książki o UFO: The UFO Experience: A Scientific Inquiry, która w zasadzie była tym, czym według niego powinien być Raport Condona.
Raport za pół miliona dolarów i list Roberta Lowa – członka projektu.
Projekt mający kosztować podatników ponad pół miliona dolarów, miał na celu obiektywne i naukowe podejście do jednego z najbardziej zagadkowych zjawisk. Początkowo projekt cieszył się wsparciem zarówno sceptyków, jak i zwolenników latających spodków. Jednak szybko pojawiły się wewnętrzne spory i krytyka. Część naukowców na Uniwersytecie Kolorado, w tym dwóch doktorów oraz asystent administracyjny projektu, odeszła z powodu kontrowersji.
Krytyka wobec projektu narastała, szczególnie po publicznych wypowiedziach Condona, negującego zjawisko UFO. Ostatecznie, po serii konfliktów i kontrowersji, wielu członków zespołu odeszło, a projekt stracił wsparcie i zaufanie społeczne. W prasie, m.in. w majowym numerze magazynu Look z 1968 roku, opublikowano artykuł „Flying Saucer Fiasco„, który krytykował projekt i ukazał go jako „sztuczkę za 500,000 dolarów – aby Amerykanie uwierzyli, że komisja Condona prowadziła obiektywne badanie”.
W artykule pojawiły się także cytaty z listu Lowa, który zapewniał dwóch administratorów Uniwersytetu Kolorado, że mogą spodziewać się, iż badanie wykaże, że obserwacje UFO nie mają żadnych podstaw w rzeczywistości. Projekt zakończył się skandalem, kiedy Condona i Lowa oskarżono o uprzedzenia i nieprawidłowości w prowadzeniu badania. Prasa naukowa również donosiła o kontrowersji, demokrata i członek izby reprezentantów J. Edward Roush stwierdził, że artykuł Look budzi „poważne wątpliwości co do naukowej głębi i obiektywizmu raportu”.
Nowy rozdział po Blue Book i skala hyneka – bliskie spotkania
Zakończenie Blue Book okazało się dla Hynka punktem zwrotnym. Jak pisze Mark O’Connell, „nagle poczuł się uwolniony od frustracji, kompromisów i zastraszania ze strony USAF. Był wolnym człowiekiem”.
W 1972 roku opublikował swoją pierwszą książkę „The UFO Experience„. Jeden z jego wkładów w dziedzinę ufologii to wprowadzenie klasyfikacji incydentów UFO, które nazwał Bliskimi Spotkaniami:
- Bliskie Spotkania Pierwszego Stopnia: Ta kategoria obejmuje spotkania, podczas których obserwowane UFO jest widziane z bliskiej odległości, ale nie wywołuje żadnych interakcji z otoczeniem (poza ewentualną traumą u obserwatora).
- Bliskie Spotkania Drugiego Stopnia: Podobnie jak w przypadku pierwszego stopnia, ale zauważalne są fizyczne efekty na materii żywej i nieożywionej. Często raportowane są wgniecenia lub spalone rośliny; połamane drzewa; przerażone zwierzęta, czasami do tego stopnia, że ze strachu robią sobie krzywdę. Obiekty nieżywe, głównie pojazdy, są czasami opisywane jako chwilowo unieruchomione, z wyłączonymi silnikami, zagłuszonymi radiami oraz zaciemnionymi lub zgaszonymi reflektorami. Według doniesień w takich przypadkach pojazdy wracają do normalnej pracy po opuszczeniu miejsca zdarzenia przez UFO.
- Bliskie Spotkania Trzeciego Stopnia: W tych przypadkach zgłaszana jest obecność „załogi”. Świadkowie zgłaszali obserwację istot lub ich obecność w pobliżu UFO. Ważne jest dokładne rozróżnienie przypadków, w których zgłaszana jest obecność domniemanych istot w „pojazdach kosmicznych”, od tzw. przypadków kontaktowców.
Ponadto Hynek i inni badacze argumentowali, że rzekoma obserwacja UFO musi wystąpić w odległości przynajmniej około 150 metrów, aby znacznie zmniejszyć lub wyeliminować możliwość błędnego zidentyfikowania konwencjonalnych samolotów, lub innych znanych zjawisk.
Najbardziej „dramatyczna” z klasyfikacji Hynka, czyli Bliskie Spotkania Trzeciego Stopnia, stała się tytułem filmu Stevena Spielberga z 1977 roku. O’Connell donosi, że za użycie tego tytułu Hynek otrzymał 1000 dolarów, kolejne 1000 dolarów za prawa do wykorzystania historii z książki oraz 1500 dolarów za trzy dni konsultacji technicznych – kwoty te nie były fortuną jak na standardy Hollywood.
Doktor J. Allen Hynek w scenie z Bliskich spotkań trzeciego stopnia Stevena Spielberga.
ONZ i UFO
W dniach 27-28 listopada 1978 roku w siedzibie ONZ w Nowym Jorku zorganizowano dwudniowe sympozjum na temat UFO. Wydarzenie było platformą, na której państwa członkowskie przedstawiały informacje i wymieniały poglądy na temat niezidentyfikowanych obiektów latających. J. Allen Hynek i Jacques Vallee, obaj szanowani badacze w dziedzinie ufologii, zostali zaproszeni do zabrania głosu na sympozjum i podzielenia się swoją wiedzą. Hynek przedstawił rygorystyczną analizę raportów o UFO, podkreślając znaczenie rozróżnienia dowodów anegdotycznych od przypadków zbadanych naukowo.
Centrum badań UFO i późniejszy okres życia
W 1978 roku Hynek zakończył pracę nauczyciela akademickiego i przeszedł na emeryturę. Po zakończeniu badań nad UFO przez Siły Powietrzne, Hynek kontynuował swoje prace badawcze w Centrum Badań UFO (Center for UFO Studies, CUFOS). Przez resztę swojego życia Hynek ubolewał nad wyśmiewaniem, jakiego często doświadczały osoby zgłaszające obserwację UFO, co z kolei spowodowało, że niezliczona liczba innych osób nigdy się nie zgłosiła.
Allen Hynek zmarł w 1986 roku w wieku 75 lat z powodu guza mózgu. Chociaż nie rozwiązał zagadki UFO, otworzył się na możliwość, że niektóre zjawiska UFO mogą mieć nieznane nam jeszcze wyjaśnienie. Dla wielu stał się ojcem ufologii i człowiekiem, który wypełnił lukę między sceptycyzmem a entuzjazmem wobec UFO dzięki podejściu opartemu na faktach i naukowym rygorze.
Archiwalne materiały wideo z Hynekem
UFO – dylemat sił powietrznych / Fiasko za 20 milionów dolarów
Po raz pierwszy National Institute for Discovery Sciences (NIDS) publikuje w formie elektronicznej rękopis książki napisany w 1975 roku przez podpułkownika USAF Hectora Quintanilla, szefa Projektu Blue Book, prowadzonego przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych.
Projekt Blue Book miał na celu obiektywne badanie i dokumentowanie zjawiska UFO, realizowane przez Siły Powietrzne USA od marca 1952 do grudnia 1969 roku. Projekt Blue Book był następcą projektów Sign i Grudge. Książka jest podsumowaniem zaangażowania Quintanilli, jako szefa Projektu Blue Book, w badania nad zjawiskiem UFO, wyrażonymi jego własnymi słowami.
Rękopis zatytułowany „UFOs, an Air Force Dilemma” otrzymał także tytuł „UFOs: A $20,000,000 Fiasco” w propozycji książki skierowanej do anonimowych wydawców. NIDS zdecydowało się udostępnić ten wcześniej niepublikowany rękopis z dwóch powodów: (a) aby ukazać zainteresowanej publiczności, za pomocą nieedytowanego tekstu autora: postawy, uprzedzenia i stronniczość, które dominowały w Projekcie Blue Book, oraz (b) aby udostępnić historykom i społeczeństwu metodologię i praktyki stosowane przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych w badaniu i katalogowaniu zjawiska UFO.
NIDS miało możliwość wprowadzenia zmian redakcyjnych do rękopisu, ale nie zrobiono tego, w celu zachowania historycznej dokładności tego dokumentu. Rękopis obejmuje lata zaangażowania Quintanilli w Projekt Blue Book od lipca 1963 roku do grudnia 1969 roku i zawiera wiele cennych spostrzeżeń na temat reakcji społeczeństwa i mediów na badania finansowane przez USAF, z perspektywy autora.
W szczególności antagonistyczne opisy dążeń profesora Jamesa A. McDonalda z Uniwersytetu Arizony do badania zjawiska UFO oraz relacji dr. J. Allena Hyneka z Projektem Blue Book są szczegółowo zanotowane dla publicznego wglądu. NIDS NIE popiera, ani nie wspiera opinii, uprzedzeń czy ocen podpułkownika Quintanilli dotyczących jakichkolwiek organizacji czy osób wspomnianych w rękopisie, ani też samego zjawiska UFO. Zamiarem NIDS jest jedynie wprowadzenie myśli, postaw i działań ppłk. Quintanilli w jego własnych słowach do publicznego rejestru.
W ten sposób publiczność będzie mogła sama ocenić skuteczność i poważne braki badań finansowanych przez podatników, które były prowadzone przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych w latach 1963–1969 pod przewodnictwem podpułkownika Quintanilli, oraz czy śledztwo prowadzone przez USAF mogło obiektywnie wykonać powierzone mu zadanie.
NIDS NIE popiera poglądów wyrażonych przez Hectora Quintanillę w niniejszym rękopisie zatytułowanym „UFOs, an Air Force Dilemma” dotyczących zjawiska UFO, jak również opinii o jakichkolwiek osobach czy organizacjach wymienionych w tekście. Opinie te należą wyłącznie do autora i są prezentowane przez NIDS jako usługa historyczna dla społeczeństwa. NIDS nie ponosi odpowiedzialności za treść zawartą w tym rękopisie.
Serial – Projekt Błękitna Księga
Allen Hynek zyskał tak dużą popularność, że jego historia stała się inspiracją dla serialu „Projekt Błękitna Księga” (ang. Project Blue Book), który zadebiutował w 2019 roku. Warto zauważyć, że choć oparty na prawdziwych wydarzeniach, serial przedstawia je w sposób dramatyczny i wzbogaca o elementy fikcyjne, co nadaje mu rozrywkowy charakter.
Źródła:
